جاهای دیدنی سمنان

استان سمنان در مسیر تهران به خراسان قرار دارد و شاید بسیاری از شما در سفر به مشهد، از آن گذر کرده باشید. این استان جاذبه های تاریخی و گردشگری بسیاری دارد که کمتر گردشگری با آن ها آشنا است.

در شهرهای این استان مکان های تاریخی بسیاری وجود دارد که گواهی بر قدمت و تاریخ غنی این منطقه هستند. در سفر به استان سمنان، مهمان مردمی خون گرم و مهمان نواز خواهید بود.

این بازار به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم شده است؛ بازار شمالی ۱/۵ کیلومتر طول دارد و آن را با نام راسته بازار یا بازار بالا می شناسند.

در این بازار ۵ مسجد و ۴ کاروانسرای مخروبه وجود دارد. از تکیه های معروف آ می توان به تکیه ناسار اشاره کرد. به بازار جنوبی نیز بازار پایین یا بازار کوچک گفته می شود.

همچنین به دلیل نزدیکی آن به امامزاده یحیی بن موسی، آن را بازار حضرت نیز می خوانند. این بازار حدودا ۲۰۰ متر طول و ۵۰ بابا مغازه دارد.

این بنا با شماره ی ۱۷۴۰، در ۱۱ تیر سال ۱۳۷۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

بازار سمنان در دوران قاجار ساخته شده است و در خیابان امام، خیابان شهدا قرار دارد. طول این بازار حدود ۱۶۰۰متر است و حدود ۱۸۰ سال قبل، در آغاز دوران سلطنت قاجاریان ساخته شده است.

معماری این بازار به سبک معماری کهن ایرانی، با سقف های خشتی و آجری و متناسب با شرایط آب و هوایی خاص منطقه ی کویری است.

این بازار تا به امروز، بزرگترین مرکز خریدوفروش کالاهای تجاری در سمنان است. در گذشته، بازار سمنان از راسته بازار و بازار شیخ علاالدین (بازار مرده ها) تشکیل می شد.

بازار شیخ علاءالدوله به بازار مرده ها شهرت دارد و از جنوب خیابان امام سمنان آغاز شده و تا گورستان قدیمی علمدار امتداد می یابد.

چون بازار شیخ علاءالدوله در مسیر انتقال اموات برای دفن در گورستان علمدار قرار داشت، به بازار مرده ها مشهور شهرت یافت.

گفته می شود بنای این بازار در دوران ایلخانی و حتی پیش از آن ساخته شده است. بازار تاریخی سمنان را شیخ علاءالدوله، عارف نامی ایران در قرن هفتم و هشتم هجری قمری و هم زمان با ساخت بنای شبستان شیخ علاءالدوله مسجد جامع سمنان ساخته است.

بخش های بسیاری از بافت این بازار سنتی در جریان احداث خیابان امام این شهر تخریب شد و امروزه فقط قسمتی از آن، از ابتدای بازار جنوبی تا خیابان امامزاده باقی مانده است.

مسجد جامع سمنان یکی از قدیمی ترین بناهای شهر است که در گذر زمان، تغییر و تحولات زیادی در آن به وجود آمده است.

در این بنا آثاری از دوران سلجوقی و تیموری به چشم می خورد. گفته می شود این مسجد در قرون اول هجری و روی خرابه های آتشکده ساخته شده است.

مسجد جامع سمنان در گذر تاریخ، از نظر مذهبی، فرهنگی و اجتماعی، ارزش و اعتبار زیادی دارد. این بنا به گفته و تقسیم بندی مرحوم پیرنیا به سبک معماری آذری بنا شده است.

مناره ی این مسجد در دوران سلجوقی ساخته شده که در گوشه ی شمال شرقی مسجد قرار دارد که ارتفاع آن از سطح زمین ۳۱/۲۰ متر است و روی آن کتیبه ای زیبا به خط کوفی و طرح و نقشی آجری وجود دارد.

این بنای تاریخی در ۱۵ دی ماه ۱۳۱۰ با شماره ی ۱۶۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

بعد از پیروزی انقلاب، مسجد امام سمنان بیشتر مورد توجه قرار گرفت و سازمان میراث فرهنگی اقدام به مرمت و بازسازی آن کرد.

ایوان غربی این مسجد با ارتفاع ۱۹٫۵ متر، بسیار زیباتر از دیگر ایوان ها است و کاشی کاری و کتیبه ها بر جذابیت آن افزوده است.

در طرفین ایوان ها و چهار گوشه ی صحن، شبستان، چهار مهتابی بزرگ، اتاق و چندین حجره ساخته شده و زیر حجره ها نیز شبستان هایی با پنجره های مشبک آجری لعابدار قرار دارد.

این مسجد با شماره ی ۳۹۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

گرمابه ی حضرت سمنان با نام گرمابه ی پهنه نیز شناخته می شود و مربوط به دوره ی صفوی و قاجاریه است.

این حمام بین مسجد جامع و امامزاده یحیی قرار دارد و گفته می شود در سال ۸۵۴ هجری قمری در دوران سلطنت ابوالقاسم بابرخان پادشاه تیموری ، به دستور وزیر او، خواجه غیاث الدین بهرام سمنانی ساخته شده است .

در سال ۱۳۱۲ هجری قمری در دوران حکومت مظفرالدین شاه قاجار نیز به دستور حاج ملا علی حکیم الهی ، دانشمند معروف تعمیر و بازسازی شد.

این حمام از ۳ قسمت رختکن یاسر بینه، گرمخانه و خزانه تشکیل شده و جذاب ترین قسمت های آن می توان به کاشی کاری زیبا در سردر آن اشاره کرد.

در بالای در ورودی نیز با خط نستعلیق اشعاری نوشته شده که زیبایی آن را دوچندان کرده است.

حمام حضرت از موقوفات مسجد جامع این شهر است و بعد از مرمت آن توسط سازمان میراث فرهنگی، در سال ۱۳۷۳ آن را به موزه ی مردم شناسی تبدیل کردند.

این بنای تاریخی در ۳۰ دی ماه سال ۱۳۵۳ با شماره ی ۱۰۲۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

خانه ی تدین با نام خانه ی محمدیه هم شناخته می شود و متعلق به یکی از تجار سرشناس سمنانی بود. این خانه ی تاریخی در خیابان طالقانی سمنان، در راسته بازار شمالی-جنوبی، داخل کوچه ای قرار دارد.

خانه ی تدین در دوران قاجار ساخته شده و سازمان میراث فرهنگی در حال مرمت این بنا است.

شما در این خانه حوض خانه، تالارهای زمستان نشین و تابستان نشین، اصطبل، آشپزخانه و حیاط مرکزی را می بینید که در آن معماری گودال باغچه به کار رفته که یکی از تکنیک های معماری سنتی ایرانی به شمار می رود.

بخش تابستان نشین این بنا، بادگیری بلند و حجیم دارد که یکی دیگر از ویژگی های منحصربه فرد این بنا است.

خانه ی تدین از ۲ بخش اصلی تشکیل شده است: حیاط اندرونی برای زندگی افراد خانواده و حیاط بیرونی برای پذیرایی از میهمانان و ملاقات های تجاری.

البته فضای جانبی دیگری هم به عنوان بخش خدماتی وجود دارد که به حیاط اندرونی وصل است . هرکدام از این بخش ها، دارای ۳ در ورودی مجزا هستند.

هم اکنون از این خانه به عنوان ساختمان اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان استفاده می شود.

خانه ترابی سمنان در محله ی کهنه دژ این شهر قرار دارد که در دوران قاجار ساخته شده است.

این خانه یکی از خانه های باارزش بافت تاریخی سمنان است که سازمان میراث فرهنگی در سال های اخیر اقدام به بازسازی و مرمت آن کرده است.

از ویژگی های منحصربه فرد این بنا می توان به وجود ساباط (راهگذر میان دو خانه که دارای سقف است) اشاره کرد.

ساباط یکی از ویژگی های منحصربه فرد خانه های مناطق گرمسیر و کویری است که در ساخت این بنا نیز به کار رفته است.

عمارت و باغ امیر یکی از خانه های تاریخی شهر سمنان است که در خیابان باغ فردوس این شهر قرار دارد.

این بنا در دوران قاجار، بین سال های ۱۲۷۵ تا ۱۲۸۵، توسط استاد معمارباشی و به دستور میرزا آقا فامیلی احداث شده است.

این عمارت در مجاورت باغ بزرگ امیر اعظم (مشهورترین حاکم ایالت قومس) قرار داشت و به همین علت نام آن را عمارت و باغ امیر گذاشته اند.

در ساخت این بنا از اصول معماری صفویه استفاده شده و حدود ۳ هزار مترمربع وسعت دارد. این عمارت شامل دو باغ و منزل مسکونی است که دارای فضاهای عمومی، خصوصی و نیمه خصوصی است.

امروزه این باغ توسط توسط شهرداری خریداری شده و امروزه آن را به خانه سمنان تبدیل کرده اند که به ۲ فاز تقسیم شده است: فاز اول که موزه است و شامل بخش هایی همچون چاپ، رادیو، تلفن و مخابرات، اسناد، موسیقی، عکس و سینما است؛ فاز دوم هم سفره خانه ی سنتی است که گویا هنوز به بهره برداری نرسیده است.

در این خانه می توانید بزرگترین سند و وقفنامه آب سمنان به طول شش متر، شیرهای آب قدیمی و ساعت آبی، بالغ بر ۱۰۰ سند قدیمی از اواخر قاجاریه تا دوره معاصر از جمله کوپن آذوقه مربوط به جنگ جهانی اول و دوم، اولین قرارداد تجاری سمنان با دولت روسیه، برگه تعرفه انتخابات مجلس سنا و شورای ملی مربوط به سال ۱۳۳۱ را ببینید. این عمارت در ۹ آبان سال ۱۳۷۷ با شماره ی ۲۱۴۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

امامزاده یحیی بن موسی در بافت قدیمی سمنان، در انتهای بازار جنوبی سمنان و جنوب غربی تکیه ی مشهور پهنه قرار دارد.

گفته می شود اینجا آرامگاه فرزند امام موسی ابن جعفر است که هنگام سفر امام رضا (ع) از مدینه به خراسان، همراه ایشان بود.

امام رضا برادر خود را برای ارشاد مردم این منطقه مامور می کند و بعد از شهادت ایشان، حضرت یحیی نیز در سمنان به شهادت می رسد.

این بقعه گنبدی بزرگ و ایوانی کاشی کاری شده دارد و ارتفاع ایوان آن حدود ۱۲/۵ متر است. کاشی کاری های آن نیز در سال ۱۳۳۸ انجام شده است.

در دو طرف ورودی این بقعه، دو طاق نما با کاشی های لاجوردی قرار دارد که روی یکی از آن ها زیارت نامه ی حضرت یحیی و روی دیگری دعای اذن دخول حک شده است.

در ضلع شمالی و ضلع جنوبی ایوان نیز دو طاق نمای دیگر وجود دارد که حاوی متن سوره ی توحید و آیه الکرسی است.

گفته می شود گنبد عظیم این بقعه در قرن هشتم و دوران مغول ساخته شده است. این گنبد پیازی شکل بوده و نمای خارجی آن را با کاشی های فیروزه ای زینت داده اند.

در ضلع شمالی حرم، شهدای شهر سمنان آرام گرفته اند.

خانه رجبی از دیگر خانه های تاریخی شهر سمنان است که در میدان ابوذر غفاری، خیابان ابوذر غفاری قرار دارد. این خانه در اواسط دوران قاجار ساخته شده و متعلق به خانواده رجبی (کلانتر وقت سمنان) بود.

این خانه شامل یک حیاط مرکزی، باغچه، یک راهروی طولانی که از هشتی به حیاط متصل است، اتاق های تابستانی دارای بادگیر رو به شمال، اتاق های زمستانی رو به غرب در ۲ طبقه و با ارتفاع کم (تا خانه زودتر گرم شود) است.

خانه رجبی یک بادگیر دارد که روی قسمت جنوبی قرار داشته و منحصربه فرد است.

اتاق های شمالی و رو به جنوب در زمستان استفاده می شد و اتاق های رو به شرق که در غرب خانه قرار دارد، در پاییز و بهار مورد استفاده قرار می گرفت.

قسمت جنوبی، شرقی و غربی این خانه نسبت به ضلع شمالی آن، زیباتر است و تزیینات بیشتری در آن به کار رفته است. این بنا در تاریخ ۱۲ آذرماه ۱۳۷۵، با شماره ی ۱۷۸۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.