عصر گردش | عصر گردش Asregardesh
سفر به زابل، فرصتی برای کشف سرزمین اسطوره ها، فرهنگ کهن و مردمانی خون گرم در قلب سیستان و بلوچستان است. برای آشنایی بیشتر و اطلاعات کامل تر، همراه ما در وب سایت عصر گردش باشید.
زابل کجاست
زابل، نگین درخشان استان سیستان و بلوچستان، در شمال شرقی استان و جنوب شرقی ایران قرار گرفته است. این شهر در ارتفاع ۴۸۲ متری از سطح دریا واقع شده و در فاصله ۲۰۵ کیلومتری شمال شرقی زاهدان، مرکز استان، قرار دارد.
با توجه به شرایط سفر، بودجه و سلیقه خود، می توانید به چند روش به زابل برسید:
-
مسیرهای زمینی: زابل از طریق جاده های اصلی به زاهدان، مشهد، کرمان و بیرجند متصل است.
-
مسیر هوایی: فرودگاه زابل در شمال شرقی شهر واقع شده و پرواز های داخلی به آن انجام می شود.
-
مسیر ریلی: خط راه‌آهن زاهدان – مشهد از نزدیکی زابل عبور می کند.
بر اساس سر شماری سال ۱۳۹۵، جمعیت زابل حدود ۱۳۴,۹۵۰ نفر است. این شهر در دشت وسیع سیستان و کنار حاشیه شمالی دریاچه فصلی هامون، بزرگ ترین تالاب ایران، واقع شده است؛ جایی که زیبایی های طبیعی و در عین حال چالش های زیست محیطی اش بسیار زبان زد است.
جاهای دیدنی زابل
زابل و اطراف آن پر از شهرها و روستا های دیدنی است که هر کدام داستان و زیبایی خاص خود را دارند:
-
شهرها: هیرمند، هرمز، هامون، بایر، نصرت آباد و محمد آباد
-
روستاها: ده رضا، نوح آباد، اسلام آباد، بنجار، ملک آباد، دوست محمد، قلعه گنج، دهانی و تخت عدالت
استان سیستان و بلوچستان از شمال با استان خراسان رضوی، از غرب با کرمان، از جنوب با استان فارس و از شرق با کشور افغانستان هم مرز است.
تاریخچه زابل
زابل که در گذشته به «نیمروز»، «زرنگ»، «زابلستان» و «سیستان» نیز معروف بوده، یکی از کهن ترین شهر های ایران با تاریخ چند هزار ساله است. این شهر در دوران باستان مرکز و پایتخت سیستان کهن بود و نقش مهمی در زمینه های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ایفا می کرد.
زابل در شاهنامه فردوسی جایگاه ویژه‌ای دارد و به عنوان سرزمین رستم پهلوانان ایرانی نام برده شده است.
برخی از رویداد های تاریخی مهم این شهر:
-
حکومت زابلی‌ها: در دوره هخامنشیان، زابلی ها بر سیستان حکومت داشتند و خراج گذار هخامنشیان بودند. از آثار آن دوران می توان به دهانه غلامان در نزدیکی زابل اشاره کرد که با معماری هخامنشی برای اسکان حاکمان و نیرو های نظامی ساخته شده است.
-
حمله اسکندر مقدونی: در سال ۳۳۱ پیش از میلاد، اسکندر مقدونی به سیستان حمله و زابل را تصرف کرد.
-
حکومت اشکانیان و ساسانیان: سیستان در دوران اشکانی و ساسانی اهمیت زیادی داشت و تحت سلطه این سلسله ها بود.
-
حمله اعراب: در قرن هفتم میلادی، اعراب سیستان را فتح کردند.
-
دوران مغول: ایل مغولی جغتای در این منطقه ساکن شدند.
-
دوران صفویه: سیستان مجددا به قلمرو ایران بازگشت.
-
دوران قاجاریه: زابل توسعه یافت و به مهم ترین شهر سیستان تبدیل شد.
-
دوران معاصر: با وجود خشکسالی و طوفان های شن، زابل همچنان به خاطر جاذبه های گردشگری اش مقصدی جذاب برای گردشگران است.
آب و هوای زابل
زابل در حاشیه کویر لوت قرار دارد و به همین دلیل آب و هوای غالب آن گرم و خشک است. تابستان های آن بسیار گرم و زمستان ها معتدل است. مشخصات آب و هوای زابل به شرح زیر است:
-
میانگین دمای سالانه: ۲۵ درجه سانتیگراد
-
گرم‌ترین ماه: مرداد (میانگین ۴۵ درجه)
-
سردترین ماه: بهمن (میانگین ۵ درجه)
-
میزان بارش سالانه: حدود ۱۰۰ میلی‌متر
-
رطوبت: کم
طوفان های شن در تابستان رایج است و به همین دلیل بهترین زمان سفر به زابل فصل های بهار، پاییز و زمستان است. در این ماه ها هوا معتدل تر و لذت گردشگری بیشتر است.
حمل و نقل در زابل
با وجود قرار گرفتن در منطقه کویری، سیستم حمل و نقل عمومی زابل مناسب است و شامل اتوبوس، مینی بوس، تاکسی و موتور سیکلت می شود.
هزینه ها به طور کلی پایین و معقول هستند. همچنین ترافیک در روزهای عادی چندان سنگین نیست، اما در ایام نوروز و تعطیلات شاهد شلوغی بیشتر خیابان ها خواهید بود.
محدودیت های سفر به زابل
زابل شهری امن است، اما بهتر است مثل همیشه مراقب اموال خود باشید و از تردد شبانه تنها خودداری کنید. شرایط بهداشتی نسبتا مطلوب است؛ آب معدنی مصرف کنید و از رستوران های معتبر استفاده نمایید.
گرمای شدید تابستان و طوفان های شن از جمله چالش های سفر به این منطقه است که باید در برنامه‌ریزی سفر در نظر گرفته شود. جاده های فرعی ممکن است خاکی و ناهموار باشند.
مسیر های دسترسی به زابل
سفر با هواپیما
فرودگاه بین المللی زابل در ۱۵ کیلومتری شمال شرقی شهر قرار دارد و پرواز های داخلی محدودی از تهران، اصفهان، شیراز، مشهد و بندر عباس به آن انجام می شود.
سفر با قطار
زابل در حال حاضر ایستگاه راه آهن فعال ندارد، اما می توانید تا ایستگاه زاهدان یا میرجاوه با قطار بروید و سپس با اتوبوس یا تاکسی به زابل برسید.
سفر با اتوبوس
اتوبوس یکی از روش های اقتصادی سفر به زابل است که از تهران، اصفهان، شیراز، مشهد و بندرعباس انجام می شود. مسیرها عمدتا آسفالت شده و مناظر زیبای کویری و دشت ها را در طول مسیر خواهید دید.
سفر با خودروی شخصی
اگر با ماشین شخصی سفر می کنید، می توانید مسیر تهران – قم – سمنان – شاهرود – سبزوار – نیشابور – مشهد – تربت حیدریه – گناباد – قاین – بیرجند – زابل را طی کنید که حدود ۱۵۰۰ کیلومتر است. مسیر های سفر مجهز به امکانات رفاهی و پمپ بنزین هستند و امنیت جاده ها نسبتا مطلوب است.
جاهای دیدنی زابل
جاذبه های گردشگری زابل بسیار متنوع و جذاب است و برای بازدید از آن ها نیاز به برنامه ریزی دقیق دارید. ما این جاذبه ها را در دو بخش اصلی تاریخی و طبیعی دسته بندی کرده ایم تا بتوانید با برنامه ریزی بهتر، از هر کدام به خوبی دیدن کنید.
جاذبه های تاریخی زابل
در این قسمت به مهم ترین مکان های تاریخی زابل می پردازیم:
شهر سوخته زابل
این شهر یکی از مهم ترین جاذبه های تاریخی استان سیستان و بلوچستان است که در ۵۶ کیلومتری زابل و در مسیر جاده زابل به زاهدان واقع شده. قدمت آن به حدود ۵ هزار سال پیش باز می‌گردد.
شهر سوخته یکی از بزرگ ترین شهرهای باستانی شرق ایران بوده که به خاطر معماری پیشرفته، سیستم های آب رسانی و فاضلاب پیچیده اش شهرت یافته است.
وقتی وارد شهر سوخته می‌شوید، انگار به گذشته ای دور سفر کرده‌اید؛ از کوچه های باریک و خانه های گلی عبور می کنید و زندگی مردمان آن دوران را می بینید.
برای بازدید می توانید با خودروی شخصی، تاکسی یا اتوبوس به آنجا بروید. اتوبوس های مسیر زابل – زاهدان در ترمینال زابل شما را در ایستگاه شهر سوخته پیاده می کنند.
قلعه رستم زابل
این قلعه تاریخی در ۶۵ کیلومتری شمال شرقی زابل، نزدیک روستای ده شیخ قرار دارد. می توانید با خودروی شخصی یا اتوبوس به آن برسید.
در قلعه رستم می توانید از برج ها، حصارها، اتاق‌ها و حیاط آن بازدید کرده و در محوطه قدم بزنید و از مناظر زیبای اطراف لذت ببرید.
این مکان شما را به دنیای داستان های حماسی رستم و سهراب می برد. پیشنهاد می کنیم صبح زود حرکت کنید و بعد از ظهر به زابل بازگردید.
توجه داشته باشید که امکانات رفاهی اطراف قلعه محدود است؛ پس آب و خوراکی لازم را همراه داشته باشید.
قلعه چهل دختران زابل
در ۱۸ کیلومتری شمال زابل، روستای کوه خواجه میزبان قلعه چهل دختران است. با خودروی شخصی یا تاکسی به راحتی می‌توانید به این قلعه برسید.
این قلعه که روی دامنه کوه بنا شده، بسیار دیدنی و زیباست و شما را به تحسین هنر معماری قدیم وا می‌دارد.
برای بازدید، بهتر است صبح به آنجا بروید و پس از ظهر به زابل بازگردید.
قلعه سام زابل
این قلعه مستطیل شکل در بخش شمالی سه کوهه واقع شده و یکی از مهم ترین جاذبه های تاریخی زابل است.
قلعه سام دارای دیوارهای پهن خشتی، برج‌ها و دروازه‌های متعدد است و قدمت آن به دوره هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان بر می‌گردد، هر چند که امروزه بیش از نیمی از آن تخریب شده است.
در این منطقه کتیبه یونانی هم یافت شده که به ارزش تاریخی قلعه افزوده است.
زیارتگاه بی‌بی دوست زابل
در ۱۰ کیلومتری شمال شرقی زابل، در مسیر جاده زابل به هیرمند، زیارتگاه بی‌بی دوست قرار دارد که متعلق به سیده ای از خاندان امام علی (ع) می دانند.
این زیارتگاه قدمتی به دوران اشکانیان دارد و مردم محلی آن را بسیار محترم و متبرک می شمارند.
اگر دنبال آرامش هستید، دقایقی را در مسجد و محوطه زیارتگاه به خلوت بنشینید تا حس خوبی به شما دست دهد.
سایر جاذبه های تاریخی زابل
- قلعه کهک کهزاد
- گمرک بلژیکی ها
- کاروانسرای فرنگی
- آسباد های حوضدار
- بانک ایران و انگلیس
- موزه مردم شناسی زابل
- آرامگاه خواجه غلطان
جاذبه های طبیعی زابل
علاوه بر جاذبه های تاریخی، طبیعت زابل و استان سیستان و بلوچستان هم بسیار دیدنی است، به ویژه با توجه به اقلیم گرم و خشک منطقه:
تالاب هامون
تالاب بین المللی هامون، سومین دریاچه بزرگ ایران و یکی از ذخیره گاه های زیست کره کشور است که از سه بخش هامون پوزک، هامون صابری و هامون هلمند تشکیل شده است.
این دریاچه در فصول پرباران به هم متصل شده و مناظر زیبایی خلق می کند، اما متاسفانه به دلیل مسائل سیاسی و خشک سالی به شدت خشک شده است.
اگر در اواخر زمستان یا اوایل بهار به زابل سفر کنید، فرصت تماشای بخشی از زیبایی های آن را خواهید داشت.
رود هیرمند
رود هیرمند (یا هلمند) از افغانستان سر چشمه گرفته و در نهایت به دریاچه هامون می ریزد. طول این رود حدود ۱۱۰۰ کیلومتر است و سالانه حجم بالایی آب جریان دارد.
بهترین زمان بازدید از رود هیرمند، فصل بهار و پاییز است.
دریاچه‌های چاه نیمه
چاه نیمه ها گودال های طبیعی بزرگی در ۵۰ کیلومتری زابل و ۵ کیلومتری زهک هستند که آب مازاد رود هیرمند را ذخیره می کنند.
این دریاچه ها مخزنی با ظرفیت ۷۰۰ میلیون مترمکعب دارند و در زمان کم آبی منبع آب شرب و کشاورزی محسوب می شوند.
در کنار این دریاچه ها پارک جنگلی و باغ وحش نیز وجود دارد که به یکی از بزرگ ترین تفریحگاه های جنوب شرق ایران تبدیل شده است.
جنگل شیله
منطقه حفاظت شده شیله با مساحتی بیش از ۶۵۰۰ هکتار، گونه های جانوری متنوعی از جمله جبیر، روباه، شغال و انواع پرندگان شکاری را در خود جای داده است.
این جنگل آب و هوای گرم و خشک دارد و بازدید کنندگان باید به حفظ محیط زیست و رعایت نکات حفاظتی توجه کنند.
بازارها و مراکز خرید زابل
بازارهای زابل هم برای گردش و هم خرید بسیار مناسب‌اند. از بازار های معروف این شهر می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بازار قدیم زابل: عرضه کننده فرش، لباس محلی، ادویه و صنایع دستی، واقع در خیابان طالقانی
- بازارچه صلح: لوازم خانگی، پوشاک، موبایل و لوازم جانبی، خیابان آزادی
- پاساژ مهتاب: طلا و جواهرات، لوازم آرایشی و اسباب‌بازی، خیابان طالقانی
- مجتمع تجاری میلاد: پوشاک، کیف و کفش و لوازم ورزشی، خیابان طالقانی
- جمعه بازار: در میدان آزادی، فقط روز های جمعه، محصولات کشاورزی، دام، لباس‌های دست دوم و صنایع دستی
سوغات زابل
در سفر به زابل، سوغاتی های خوراکی و صنایع دستی زیر را از دست ندهید:
- خرما، کشک، زعفران و ادویه های محلی
- سوزن دوزی، حصیر بافی، سفال گری و قالیچه های زیبا
فرهنگ مردم زابل
مردم زابل بسیار مهمان نواز، مهربان و صبور هستند و همواره با گرم دلی از مهمانان استقبال می کنند.
غذا های محلی زابل
در سفر به زابل حتما طعم این غذاهای خوشمزه را بچشید:
- دمپخت سیستانی (تباهگ): ترکیبی از برنج، گوشت، پیاز، سیب زمینی، هویج، کشمش و زعفران
- قلیفیه: گوشت گوسفند، نخود، پیاز و رب گوجه‌فرنگی با ادویه های محلی
- لپه ترش: لپه، اسفناج، پیاز، سیر، کشمش و گردو
- کشک زرد: مخلوط بلغور گندم، دوغ و ادویه ها
- لنجو: غذای دریایی با ماهی و ادویه های محلی
رستوران های معروف زابل
چند رستوران محبوب برای چشیدن غذاهای بومی و ایرانی:
- رستوران شامعده: خیابان طالقانی، غذاهای محلی و ایرانی
- پیتزا ساندویج تاتلی: خیابان مطهری، انواع فست‌فود
- رستوران اوشیدا: بلوار کارگر، غذاهای ایرانی با کیفیت و قیمت مناسب
اقامت در زابل
با توجه به بودجه و سلیقه، می توانید از هتل ها، مهمان خانه‌ها و اقامتگاه های بوم گردی زابل استفاده کنید.
بهترین هتل های زابل
- هتل آرام (۳ ستاره)، میدان یعقوب لیث صفاری
- هتل لاله نیمروز، چهارراه پادگان
- هتل های هامون، پردیسان و پارتین
اقامتگاه های بوم گردی
- اقامتگاه رستم زادگان سیستان، با امکانات کامل
- اقامتگاه بپور زابل، با معماری سنتی
- اقامتگاه کیانسه، روستای ادیمی
- اقامتگاه کلبه آرامش، روستای قلعه نو
کمپینگ
فصل های بهار، پاییز و زمستان برای کمپینگ مناسب است. باغ مشاهیر و منطقه بزمان گزینه های خوب برای کمپینگ هستند. تجهیزات لازم مانند چادر، کیسه خواب و لباس مناسب را فراموش نکنید.
⏬مقالات پیشنهادی برای شما عزیزان⏬
درباره مکهبوشهر کجاستسیرجان کجاست
